Vẫn còn tình trạng “bẻ kèo” hợp đồng khi giá cả thị trường thay đổi

Đây là nhận định thẳng thắn của ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND Cần Thơ khi nói về những khó khăn của việc xây dựng chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị giữa vùng kinh tế TP.HCM và ĐBSCL hướng tới nền kinh tế xanh và bền vững, tại diễn đàn Mekong Connect 2023.

Cần hình thành các chuỗi liên kết giá trị có tính chuyên nghiệp cao

Theo ông Trường, thời gian qua, ĐBSCL đã hình thành đa dạng các liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, như: Liên kết theo chuỗi giá trị; liên kết theo chuỗi sản xuất và chế biến; liên kết vận tải - logistics;... tuy nhiên, chủ yếu nhất vẫn là liên kết theo ngành, cụm ngành hàng chủ lực: Thủy sản, lúa gạo, cây ăn trái, rau màu.

"Song thực tế, liên kết theo ngành, cụm ngành hàng chủ lực thời gian qua mang lại hiệu quả không cao, thiếu tính bền vững, vẫn còn tình trạng "bẻ kèo" hợp đồng khi giá cả thị trường thay đổi. Các hình thức liên kết còn lại chỉ dừng ở giai đoạn thử nghiệm", ông Trường nói và nhấn mạnh, việc hình thành các chuỗi liên kết giá trị có tính chuyên nghiệp cao là rất cần thiết, làm hạn chế việc mất đồng bộ về cung cầu, khắc phục tính dễ bị tổn thương, gây đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa.

Trong sản xuất nông nghiệp vùng ĐBSCL luôn thiếu hụt nguồn cung ứng giống cây trồng chất lượng, thiếu năng lực kỹ thuật, cơ sở hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp chưa được đầu tư đồng bộ. Chế biến và gia công sản phẩm nông nghiệp là khâu yếu nhất. Các nhà máy chế biến chưa đáp ứng được nhu cầu của nguồn nguyên liệu đến từ nông dân, gây lãng phí và giảm giá trị sản phẩm nông nghiệp.

Đặc biệt, vùng ĐBSCL đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường tiêu thụ. Các kênh phân phối chưa được phát triển, rất khó tiếp cận các kênh bán lẻ.

"ĐBSCL còn thiếu cả cơ chế chính sách để thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ chế biến nông sản nên chưa tạo được động lực phát triển vùng, vốn có lợi thế về sản xuất nông nghiệp", ông Trường nói.

Ông Nguyễn Trúc Sơn, Phó Chủ tịch thường trực UBND, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre, cho hay, chương trình hợp tác phát triển kinh tế - xã hội giữa TP.HCM và các tỉnh, thành vùng ĐBSCL đến năm 2025 đã được lãnh đạo các địa phương ký kết vào ngày 11/3/2023 tại TP Bến Tre; trong đó có 6 lĩnh vực hợp tác trọng tâm được ký kết chung và 4 nội dung cụ thể hợp tác song phương giữa TP.HCM và tỉnh Bến Tre.

Trên cơ sở đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan chủ động liên hệ, phối hợp với các cơ quan đầu mối tại TP.HCM để xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện các nội dung đã ký kết, đảm bảo thiết thực và hiệu quả.

Hiện các sở, ngành tỉnh đang tập trung phối hợp với các sở, ngành của TP.HCM để triển khai thực hiện, đạt được một số kết quả bước đầu trên các lĩnh vực như: Kết nối doanh nghiệp, xúc tiến mời gọi đầu tư; kết nối giao thương, kết nối cung - cầu; kết nối, phát triển tuyến điểm du lịch; khoa học và công nghệ; y tế;…

"Những hoạt động cụ thể trên đã minh chứng rõ sự quyết tâm rất lớn của lãnh đạo tỉnh Bến Tre nói riêng và địa phương trong vùng ĐBSCL nói chung đối với vấn đề liên kết, hợp tác vùng; đồng thời kỳ vọng sẽ xây dựng được tư duy mới, tầm nhìn mới và cách tiếp cận mới từ góc độ chung của toàn xã hội, giảm dần tư duy cục bộ địa phương để hướng tới mục tiêu lớn hơn, xa hơn cho cả khu vực và cả nước", ông Sơn nhấn mạnh.

Sớm thành lập Trung tâm liên kết sản xuất chế biến tiêu thụ nông nghiệp vùng ĐBSCL

Để nhanh chóng xây dựng chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị giữa vùng kinh tế TP.HCM và ĐBSCL hướng tới nền kinh tế xanh và bền vững, lãnh đạo các tỉnh khu vực ĐBSCL kỳ vọng Chính phủ sớm phê duyệt Đề án Trung tâm Liên kết sản xuất chế biến tiêu thụ nông nghiệp vùng ĐBSCL tại TP Cần Thơ.

Cụ thể, Trung tâm này dự kiến xây dựng với quy mô 300 ha, được chia thành 2 khu (Khu 1 với 50 ha tại quận Bình Thủy và Khu 2 với 250 ha tại huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ) với 10 chức năng hoạt động.

Đặc biệt, dự án này có các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 45/NQ-QH được áp dụng 2 hình thức ưu đãi đầu tư nổi bật.

Thứ nhất, thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư tại Trung tâm liên kết được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong thời gian 15 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo. Thời gian bắt đầu hưởng ưu đãi, điều kiện áp dụng ưu đãi thuế, thu nhập được hưởng ưu đãi quy định tại điểm này thực hiện theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp.

Thứ 2, miễn tiền thuê đất trong thời gian xây dựng cơ bản tối đa không quá 3 năm kể từ ngày có quyết định cho thuê đất; sau thời gian miễn tiền thuê đất của thời gian xây dựng cơ bản, được miễn tiền thuê đất 15 năm và giảm 50% tiền thuê đất trong 7 năm tiếp theo.

"Kiến nghị Bộ NN&PTNT sớm thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án này", ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND Cần Thơ, nói.