Thủ tướng: Chính sách xã hội từ trung ương làm tới tận cấp xã làm sao mà nhanh được?

Tiếp tục Hội nghị Toàn quốc Nghiên cứu, Học tập, Quán triệt Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, sáng 4/12, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính truyền đạt chuyên đề: "Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới."

Thực hiện các mục tiêu chính sách xã hội là đầu tư phát triển

Đánh giá khái quát những kết quả đạt được sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 15, Thủ tướng nhấn mạnh đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân khắp mọi miền đất nước được nâng lên rõ rệt; diện mạo xã hội thay đổi căn bản; an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững. Kinh tế-xã hội phát triển toàn diện và hài hòa hơn; đem lại niềm tin và sự hài lòng của người dân, khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế, bất cập như: phạm vi bao phủ và khả năng giải quyết rủi ro của các chính sách xã hội còn thấp; kết quả giảm nghèo có nơi, có lúc chưa vững chắc, nguy cơ tái nghèo còn cao; thị trường lao động phát triển chưa thực sự đồng bộ; các dịch vụ xã hội cơ bản chưa đáp ứng tốt nhu cầu của người dân; năng lực, nguồn lực bảo vệ môi trường, ứng phó với thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu còn hạn chế.

Nhấn mạnh sự cần thiết ban hành nghị quyết về đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, Thủ tướng Chính phủ cho biết sau khi tham khảo một số mô hình điển hình trên thế giới, sẽ lấy ưu điểm của từng mô hình trên để đưa ra mô hình chính sách xã hội phù hợp với đặc điểm Việt Nam - một nước đang phát triển, giải quyết hài hòa giữa tôn trọng sự phát triển của thị trường với quản lý, điều tiết của Nhà nước.

"Mô hình chúng ta hướng tới là chính sách xã hội toàn dân, toàn diện, tiến bộ, công bằng, bao trùm và bền vững; dựa trên nền tảng xây dựng thị trường lao động linh hoạt, đa dạng, hiệu quả, bền vững và hội nhập; tiến tới bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế toàn dân; coi đầu tư thực hiện các mục tiêu chính sách xã hội là đầu tư phát triển," Thủ tướng Chính phủ khẳng định.

Thông tin về những điểm mới, nổi bật của Nghị quyết số 42, Thủ tướng Chính phủ cho biết Nghị quyết chuyển đổi cách tiếp cận từ "bảo đảm và ổn định" sang "ổn định và phát triển"; gắn với quản lý phát triển xã hội bền vững, nâng cao phúc lợi xã hội toàn dân, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh con người, an ninh xã hội; kết hợp hài hòa giữa tiếp tục đảm bảo an sinh xã hội và các chính sách xã hội khác để đảm bảo ổn định xã hội.

Đồng thời tập trung cho phát triển, tiến bộ xã hội thông qua phát triển con người, phát triển nguồn nhân lực, phát triển tầng lớp trung lưu gắn với quản lý phát triển xã hội bền vững và làm động lực phát triển kinh tế, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đáng chú ý, Nghị quyết số 42 mở rộng phạm vi ra toàn bộ các nhóm chính sách xã hội cho tất cả các đối tượng trên nguyên tắc bảo đảm tính toàn dân, toàn diện, bao gồm các chính sách về ưu đãi người có công với cách mạng; lao động, việc làm, phát triển nguồn nhân lực; đảm bảo an sinh xã hội (trụ cột là bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ giúp xã hội, giảm nghèo); nâng cao phúc lợi xã hội và đảm bảo tiếp cận dịch vụ xã hội (về y tế, giáo dục, nhà ở, văn hóa, nước sạch, vệ sinh môi trường, thông tin); nhóm yếu thế, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người có hoàn cảnh khó khăn ở vùng sâu, vùng xa.

Đổi mới công tác quản lý, tăng phân cấp, phân quyền

Về quan điểm, theo Thủ tướng, nghị quyết đưa ra 4 nhóm quan điểm vừa có tính kế thừa, phát huy, vừa có tính đổi mới, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Trong đó, về đầu tư cho chính sách xã hội là đầu tư cho phát triển, Thủ tướng lưu ý nghị quyết nhấn mạnh việc đổi mới công tác quản lý nhà nước, tăng cường phân cấp, phân quyền.

"Chính sách xã hội có những thứ trung ương làm tới tận cấp xã làm sao mà nhanh được?", Thủ tướng nêu vấn đề và cho biết, thực tế triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia vừa qua cho thấy, Trung ương phải ban hành hàng trăm văn bản hướng dẫn, song vẫn chậm.

Theo Thủ tướng, nếu không phân cấp ra thì không thể tránh được tình trạng có nhiều văn bản. Ông dẫn chứng đáng lý việc của xã mà Trung ương phải làm thì phải có văn bản. Hay việc của huyện, tỉnh mà Trung ương cũng làm chắc chắn nhiều văn bản. Mà càng nhiều văn bản hướng dẫn lại càng rối.

"Hiện nay, chúng ta đang tập trung kiểm soát đầu vào. Các cơ quan Trung ương làm thay các cơ quan địa phương nhiều quá. Điển hình là 3 chương trình mục tiêu. Việc này này cần rút kinh nghiệm, đổi mới công tác quản lý, tăng phân cấp, phân quyền", Thủ tướng nêu rõ.

Thủ tướng nói thêm quan điểm phát huy vai trò chủ thể của nhân dân, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa Nhà nước, tư nhân, tổ chức xã hội, cộng đồng và nhân dân trong quản lý phát triển xã hội bền vững.

"Tôi hay chia sẻ nhân dân mình rất thông minh. Vấn đề là có cơ chế, chính sách để họ phát huy hết tính sáng tạo, chủ động. Việc này là Nhà nước phải làm và như thế mới bền vững, tiến bộ. Không ai lo cho mình hơn chính mình", Thủ tướng nhấn mạnh.