Phim về ông Bá Thanh chắc chắn sẽ rất "hot"

Phim về ông chắc chắn sẽ có những người ủng hộ, và có những người không ủng hộ. Nhưng đạo diễn này tin rằng, nếu làm phim đúng tinh thần Nguyễn Bá Thanh sẽ được đa số ủng hộ…

“Tôi nghĩ ông ấy hoàn toàn xứng đáng để được lên màn ảnh rộng, được tuyên truyền. Bởi ông là người quyết đoán, nói là làm. Con người của hành động và đã làm hết mình cho dân và vì dân mà không tư lợi cho riêng mình. Người như ông Nguyễn Bá Thanh mà làm được thành phim, tôi tin sẽ có rất nhiều người đón đợi để xem”, Đạo diễn Trịnh Quang Tùng, Hãng phim Tài liệu khoa học và Trung ương chia sẻ với Dân Việt.

Đạo diễn Trịnh Quang Tùng.

Nhìn vào lịch sử, Việt Nam không thiếu những nhân vật lịch sử hay, có tâm hồn lớn, nhân cách lớn thế nhưng điểm mặt ở các bộ phim trên màn ảnh rộng thì hầu như không có, hoặc nếu có rất ít và chưa tạo được dấu ấn. Vậy theo anh có những nguyên nhân nào khiến Việt Nam lại thiếu những bộ phim điện ảnh nói về các nhân vật lịch sử ấy?

- Tôi nghĩ có rất nhiều nguyên nhân cho vấn đề này, trong đó có một nguyên nhân chính là những nghiên cứu lịch sử của Việt Nam đang trong giai đoạn bị đứt đoạn. Có thể các nhà nghiên cứu khoa học chỉ nghiên cứu cỡ vài thập kỷ trở về sau này chứ chưa có một sự đào sâu khoảng thời gian ví dụ cỡ 100 năm hay xa hơn nữa.

Và điều đó cho thấy việc nghiên cứu lịch sử sẽ không được liền mạch, các nhà nghiên cứu cũng chỉ có thể nghiên cứu theo cách chắp nối. Và kéo theo đó những nhà làm phim, biên kịch, đạo diễn cũng khó khăn trong việc làm phim về đề tài lịch sử. Họ cũng chỉ biết dựa vào những tài liệu nghiên cứu của các nhà khoa học để làm phim về lịch sử, nhân vật lịch sử.

Và đây cũng là nguyên nhân vì sao nhân vật lịch sử không có nhiều trên màn ảnh rộng, hay nói rộng hơn, đề tài lịch sử, dữ liệu lịch cũng từ đây mà bị mai một.

Một vài phim đã làm về nhân vật lịch sử, tuy nhiên những bộ phim ấy đã không tạo được thành công và dấu ấn. Theo anh vì sao như vậy?

- Đúng như vậy. Trong lịch sử Việt Nam rất nhiều nhân vật hay, tuy nhiên để tạo thành công và dấu ấn thì không nhiều. Như đã nói ở trên, nguyên nhân chính vẫn là chúng ta thiếu dữ liệu lịch sử.

Nguyên nhân tiếp theo chúng ta chưa đưa đúng, đủ tính cách cả mặt thuận và mặt trái của nhân vật. Bởi, dù ở bất kỳ thời kỳ lịch sử nào đó, những nhân vật lịch sử sẽ vẫn có những hành động sai lầm mà người cùng thời có người ủng hộ, có người không ủng hộ. Và những người làm nghệ thuật như chúng tôi, dù đã xây dựng hình tượng, nhân cách hóa nhân vật thì những sai lầm đó cũng vẫn phải được đưa lên màn ảnh.

Vì đó là thời kỳ lịch sử, là dấu ấn của con người đó. Thế nhưng hiện nay, điểm qua những bộ làm về các nhân vật lịch sử thì thấy rằng, họ chỉ mới làm theo lẽ thông thường là ca ngợi mà quên đưa những trái chiều về con người ấy. Ví dụ như chúng ta làm một nhân vật lịch sử nhưng chỉ ca ngợi bề nổi, những nét đẹp thông thường của nhân vật đó mà quên đưa trái chiều về những quyết sách sai lầm của họ trong thời kỳ lịch sử đó.

Chính vì vậy, tôi nghĩ đã là nhân vật lịch sử, dù chính diện hay phản diện, sai lầm và tốt đẹp chúng ta cũng nên tôn trọng và đưa đúng sự thật. Và lịch sử cần nhìn nhận đúng về nhân vật đó, và khi nhìn nhận đúng thì chúng ta mới xây dựng được một tác phẩm lịch sử đúng.

Một yếu tố không thành công và tạo dấu ấn tôi nghĩ là do mình thiếu dữ liệu chứng cứ lịch sử về trang phục. Chúng ta khi nói về nhân vật lịch sử nào đó ví dụ như nhà Lê, nhà Nguyễn, nhà Lý... chúng ta còn mông lung và hay đặt câu hỏi liệu trang phục tạo dựng thế này đã đúng chưa? Theo tôi, chúng ta đang thiếu chuẩn lịch sử và từ thiếu chuẩn này thì dẫn đến chúng ta cứ mãi mông lung không biết xây dựng nhân vật lịch sử này, trang phục này, đạo cụ này có giống của Trung Quốc hay không.

Việt Nam rất nhiều nhân vật lịch sử hay, ngay cả thế kỷ 20, 21cũng rất nhiều nhân vật được nhân dân tôn kính và yêu quý. Ví dụ như gần đây là ông Nguyễn Bá Thanh đã được không chỉ riêng người dân Đà Nẵng mà tất cả người dân khắp mọi miền đều yêu quý và kính trọng ông. Vậy với những gì ông đã làm cho người dân, theo anh có xứng đáng để được xây dựng hình tượng trên màn ảnh rộng?

-Tôi nhớ, ngày trước chúng ta đã từng xây dựng hình tượng thành công nhân vật là ông Kim Ngọc-  Bí thư tỉnh ủy Vĩnh Phúc. Và gần đây là ông Nguyễn Bá Thanh, tôi nghĩ ông ấy hoàn toàn xứng đáng để được lên màn ảnh rộng, được tuyên truyền. Ông Thanh là quyết đoán, nói là làm. Con người của hành động và đã làm hết mình cho dân và vì dân mà không tư lợi cho riêng mình. Điều đó khiến dân cảm phục, yêu mến ông.

Nếu không phải là người hy sinh vì dân thì làm sao giành trọn được tình cảm, sự kính phục của người dân như thế được. Bởi nói cho cùng, người dân vẫn là tầng lớp chịu thiệt thòi nhất trong mọi chế độ, nên nếu như có người cầm cờ, đứng đầu sóng, làm việc nghĩ đến người dân chắc chắn sẽ được dân yêu, dân quý. Và người như ông Nguyễn Bá Thanh mà làm phim, tôi tin sẽ có rất nhiều người đón đợi để xem. Tôi cũng hy vọng sẽ có một kịch bản xây dựng hình tượng ông Nguyễn Bá Thanh, một nhân vật điển hình đại diện cho thế hệ lãnh đạo vì dân, vì nước.

Nhưng có nhiều người cũng có một sự e ngại, một sự nhạy cảm khi làm phim về những nhân vật như ông Nguyễn Bá Thanh. Là một đạo diễn, nếu làm phim về ông, anh có e ngại hay gặp áp lực?

- Tôi nghĩ với bất cứ tác phẩm nào cũng có hai mặt, mặt thuận và mặt trái chiều. Và nếu như với một đạo diễn mà không dám đối mặt với mặt trái chiều thì sẽ không phải là lương tâm của người làm nghề. Với một người làm nghệ thuật chuyên nghiệp sẽ luôn mong muốn làm sao để chuyển tải một cách chân thật nhất về con người của nhân vật. Bởi tất cả những gì về con người ông Nguyễn Bá Thanh đều được lấy từ chính cuộc sống của ông, của những người xung quanh ông chứ không tô hồng, hay nói sai.

Cả cuộc đời của ông Nguyễn Bá Thanh  sẽ có rất nhiều thời điểm, thời khắc khác nhau, tôi sẽ chọn ra những mốc quan trọng, những gì điển hình, tinh túy nhất của ông để làm sao khắc họa đúng nhất về con người ông. Tất nhiên khi mình xây dựng về ông sẽ có những người ủng hộ, và có những người không ủng hộ, đấy là điều bình thường. Nhưng tôi tin, khi mình làm về ông với tinh thần nói lên tiếng nói người dân, yêu thương dân và hết lòng vì người dân thì sẽ được đa số ủng hộ mình và bộ phim.

Là đạo diễn, anh đã từng làm đạo diễn cho nhân vật lịch sử nào chưa?

- Tôi đã từng làm về nhân vật lịch sử, đó là ông Trần Duy Hưng, bộ phim với tựa đề “Bác sĩ Trần Duy Hưng”. Vì sao tôi lại chọn là bác sĩ mà không phải là vị Chủ tịch thành phố Hà Nội đã ở cương vị lãnh đạo hơn 20 năm. Bởi chính ông trước khi mất đã đề nghị đề tên trên bia mộ của mình đơn giản là Bác sĩ Trần Duy Hưng. Từ những gì tôi tìm hiểu về ông, điều tôi ấn tượng cảm phục ở ông chính là sự giản dị, mộc mạc và chân tình. Và đây cũng chính là hướng tôi đã khai thác, xây dựng lên hình tượng ông Trần Duy Hưng trong phim của mình. Bởi người dân cảm nhận về ông ấy là người gần gũi, chân tình với người dân chứ không phải họ cảm phục ông ở cương vị là chủ tịch thành phố Hà Nội.

Cũng giống như ông Nguyễn Bá Thanh, người dân yêu quý ở tính nết, nhân cách của ông, chứ không phải yêu ông vì ông ở cương vị là Bí thư tỉnh ủy Đà Nẵng hay là Trưởng ban Nội chính T.Ư. Những việc làm của hai vị lãnh đạo dù ở hai thời kỳ khác nhau, nhưng cả hai đều đã có những hành động vì người dân, yêu thương người dân thật lòng.  

Xin cám ơn anh!