Người đem vũ điệu vào tre, mây

Cha truyền con nối

Sinh năm 1964, Nguyễn Văn Tĩnh là một trong những nghệ nhân có nhiều sản phẩm độc đáo của làng nghề Phú Vinh. Kế tục nghề từ người cha là nghệ nhân Nguyễn Văn Khiếu - người có công phát triển và truyền dạy kỹ thuật đan tranh vô cùng độc đáo của làng Phú Vinh, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh còn sáng tạo thêm nhiều kiểu đan trang trí, mở ra khả năng phát triển nhiều loại sản phẩm đan mây có tính nghệ thuật cao. Nhiều sản phẩm làm từ bàn tay khéo léo của ông đã được lựa chọn đem đi trưng bày ở nước ngoài.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh bên chiếc bình khổng lồ bằng mây, tre.

Điểm nổi bật ở mỗi sản phẩm của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh là kỹ thuật đan tre rất tinh xảo, kết hợp khéo léo các kiểu đan truyền thống với kiểu đan mới sáng tạo trong những hình khối khỏe mạnh, chắc chắn phù hợp với mỹ thuật đương đại. Sản phẩm mà ông sáng tạo luôn đa dạng, từ những đồ chứa đựng đến chao đèn, các đồ trang trí...

Nhìn đôi bàn tay của ông lướt đi, uốn lượn khéo léo với những nan tre hay sợi mây, người ta liên tưởng đến một vũ điệu nhịp nhàng mà trong đó người và tre cùng phối hợp để cuối cùng tác phẩm có được là một vật dụng xinh xắn trong gia đình.

Từ đời ông đến đời bố, rồi tiếp nối đến đời cháu, Nguyễn Phương Quang - con trai của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh cũng đã làm ra một tuyệt tác từ mây, tre. Đó là "Chiếc bình sen mây" cực kỳ tinh xảo có chiều cao tới 4,1m, đường kính 1,5m, tổng trọng lượng là 120kg.

"Em bắt tay vào làm chiếc bình này từ năm 2008, phải mất 2 năm em mới hoàn thành được nó. Có lẽ đây là sản phẩm lớn nhất mà em đã từng làm về mây tre đan. Hy vọng đây cũng là sản phẩm thể hiện được tâm nguyện của một người con làng nghề đối với quê hương" - Quang chia sẻ với giọng hạnh phúc. Chiếc bình này đã được ghi vào sách Kỷ lục Guiness VN (năm 2009).

Hiện tại, Công ty TNHH Việt Quang của cha con nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh đang có dự định mở rộng sản xuất. Các sản phẩm mây, tre đan do bàn tay họ làm ra không chỉ dừng lại tiêu thụ ở thị trường trong nước mà đã vươn tới thị trường Mỹ, Tây Ban Nha, Anh, Italia, Đức và cả thị trường nổi tiếng “khó tính” là Nhật Bản.

“Ông thần” chao đèn

Công ty Việt Quang của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh sản xuất nhiều đồ thủ công mỹ nghệ như túi, bàn ghế, khay, đĩa, giỏ... nhưng nổi tiếng nhất vẫn là các sản phẩm mỹ nghệ về chao đèn. “Ông thần chao đèn" này đã cất công đi rất nhiều nơi tìm, sưu tầm và mang về hàng trăm sản phẩm thiết kế từ mây, tre. Hiện tại, trong nhà ông đang trưng bày gần 200 mẫu sản phẩm chao đèn mây, tre đan với đủ các loại kích cỡ từ bé tí tới lớn và khổng lồ.

Bộ sưu tập chao đèn bằng mây, tre.

Năm 2006, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh giành được Giải Nhất cuộc thi Golden V với chiếc chao đèn bằng mây, tre đan do ông tự thiết kế, sáng tạo và đan thành. Sản phẩm có hình khối tròn với những đường uốn lượn khỏe khoắn. Mỗi phần của sản phẩm được đan với một lối đan truyền thống khác nhau, nhưng đều hết sức tinh xảo.

Đáng chú ý là phần chao đèn chỉ dùng một kiểu đan với các nan từ nhỏ tới lớn chạy tròn theo đường kính của sản phẩm, tạo bề mặt nổi sần thành hàng lối đều đặn... Chiếc chao đèn được đánh giá cao vì ngoài kỹ thuật tinh xảo còn có sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa nghệ thuật với tính ứng dụng...

Khi được hỏi về ý tưởng với chiếc chao đèn, ông Tĩnh cho hay, trong một lần lên Tây Bắc, lần đầu tiên ông bắt gặp thứ trái cây chín mọng bên sườn đồi. Hình ảnh thứ trái cây ấy chỉ xuất hiện thoáng qua trong giây lát, nhưng đã ám ảnh trong ông rất nhiều ngày, thúc giục ông tạo tác và tái hiện nên trên chiếc chao đèn...

Vũ Phúc