Bộ tộc Bamileke nổi tiếng với mặt nạ Voi kết cườm và “kỷ lục” đa thê - đàn ông có hàng trăm vợ

Bộ tộc Bamileke có hơn 2 triệu người, chiếm khoảng 15% dân số Cameroon. Họ sống ở vùng cao nguyên đồng cỏ rộng lớn Grassfields phía tây và tây bắc Cameroon. (Ảnh: kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot)

Bộ tộc Bamileke với nghệ thuật nổi tiếng là các tác phẩm điêu khắc bằng gỗ và mặt nạ đính cườm

Bộ tộc Bamileke tập hợp thành nhiều nhóm, mỗi nhóm được coi như một "vương quốc" riêng lẻ do một Fon (Quốc Vương) cai quản. Các Fon được tôn vinh như Thần Thánh, có trách nhiệm chăm lo sức khỏe và hạnh phúc cho thần dân.

Quyền lực của các Fon được thể hiện qua hình tượng Voi, Báo và Trâu. (Ảnh: kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot)

Truyền thống Hoàng gia và nghệ thuật hóa trang là một phần không thể thiếu trong văn hóa và biểu hiện của bộ tộc Bamileke. Đặc biệt tại các sự kiện quan trọng như lễ hội cung đình, nghi lễ Hoàng gia và cả trong tang lễ thường có lễ hội hóa trang rất ấn tượng.

Tại lễ hội hóa trang, các vũ công Bamileke đeo mặt nạ kết cườm bao gồm cả mặt nạ Voi (được gọi là "Mbap Mteng") với nhiều hình tam giác cân (biểu tượng cho loài Báo) trình diễn rất hấp dẫn. (Ảnh: randafricanart)

Kết cườm là một yếu tố thiết yếu của nghệ thuật Bamileke, làm nên sự khác biệt với các khu vực khác của châu Phi. Kết cườm trên các tác phẩm điêu khắc bằng gỗ là kỹ thuật chỉ có ở vùng đồng cỏ Cameroon. Đây là loại hình nghệ thuật mang tính cá nhân cao nên không tác phẩm nào giống tác phẩm nào và đều rực rỡ sắc màu rất bắt mắt.

Vũ điệu Zing được những người trình diễn đeo mặt nạ Voi thể hiện tại một lễ tang của bộ tộc Bamileke. (Ảnh: en.wikipedia)

Nghề chạm khắc được cư dân bộ tộc Bamileke thể hiện khéo léo qua các sản phẩm thủ công mỹ nghệ làm bằng gỗ, ngà voi và sừng. Nhìn chung họ là những người dám nghĩ dám làm, sớm thích nghi với nền kinh tế tiền mặt nên đã và đang đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Cameroon.

Một số đàn ông bộ tộc Bamileke gây ấn tượng với "kỷ lục" cưới hàng trăm vợ

Người Bamileke chỉ có ít gia súc nên họ sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt và phân chia lao động rõ ràng: đàn ông xây nhà, làm nghề thủ công. Phụ nữ lo việc trồng trọt, chăm sóc con cái.

Cung Hoàng gia Bandjoun Bamileke (giữa). (Ảnh: kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot)

Tục lệ đa thê cho tới nay vẫn được duy trì trong cộng đồng bộ tộc Bamileke, với "kỷ lục" ấn tượng là một số đàn ông có địa vị cao có thể cưới tới hàng trăm người vợ qua nghi thức "trả giá cô dâu".

Ảnh chụp năm 1910 Vua Cameroon Njoya cùng hậu cung thê thiếp. (Ảnh: pinterest)

Thờ cúng tổ tiên là nghi thức tôn giáo chủ đạo của bộ tộc Bamileke. Theo đó người đứng đầu dòng họ chịu trách nhiệm bảo quản hộp sọ của tổ tiên và lo luôn nghi thức chính cúng tế tổ tiên.

Các thầy lang bộ tộc Bamileke thường kiêm luôn nghề bói toán, họ chữa bệnh bằng cả thảo dược và tâm linh, bùa ngải. Họ thường chẩn bệnh bằng cách "giải mã" bí ẩn của mạng nhện đất, với đức tin đó là một mối liên kết giữa cõi trần với "cõi âm" của tổ tiên.

Vì thể mẫu chạm khắc hình mạng nhện cũng xuất hiện nhiều trên các sản phẩm thủ công của bộ tộc Bamileke.

Cư dân bộ lạc Bamileke ở Bandjoun nhảy múa trong nghi thức cắt bao quy đầu cho con trai họ. (Ảnh: kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot)

Ngoài ra còn các nghi thức khác được bộ tộc Bamileke thực hành tuân thủ truyền thống cổ xưa như nghi lễ vòng đời, bao gồm: chôn nhau thai và dây rốn của đứa bé mới sinh bên bếp lửa của người mẹ; cắt bao quy đầu cho con trai; đưa con gái đi "ở ẩn" khi bước vào tuổi dậy thì...

Đặc biệt tang lễ được bộ lạc Bamileke rất chú trọng, nhất là giỗ đầu người quá cố thường được tổ chức hoành tráng. Phụ nữ góa chồng phải chờ tới sau giỗ đầu chồng mới có thể "quan hệ" với người đàn ông khác. (Ảnh: kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot)