10 năm sau cơn sốt Flappy Bird, Việt Nam trở thành cường quốc về game

Hiện tượng Flappy Bird - bước đầu đưa Việt Nam trở thành cường quốc game

Năm 2013, Việt Nam lần đầu tiên thu hút sự chú ý của các game thủ toàn sau cơn sốt Flappy Bird. Đây là một trò chơi đơn giản nhưng gây nghiện, được phát triển bởi Nguyễn Hà Đông. Game này nổi tiếng đến mức trở thành hiện tượng toàn cầu. Song, sự nổi tiếng quá mức dường như khiến nhà phát triển Hà Đông rơi vào áp lực và phải gỡ trò chơi xuống. Trước đó, Flappy Bird vẫn kiếm được tới 50.000 USD mỗi ngày từ các quảng cáo. 

Flappy Bird đã mang đến một cú sốc cho các nhà phát triển game Việt Nam. Sự thành công bất ngờ từ một tựa game di động đơn giản đã "kích thích" các nhà sản xuất game trong nước. Và một thập kỷ sau, Việt Nam đang trên con đường trở thành một cường quốc game thực sự.

Trong tiềm thức của nhiều bậc phụ huynh tại Việt Nam, chơi game quá mức có thể tác động xấu đến con cái, thậm chí đưa chúng vào con đường tội phạm. Ngay cả chính phủ cũng từng đưa ra các cảnh báo về tác hại của việc nghiện trò chơi điện tử.

Tuy nhiên, khi Ngày GameVerse Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh vào đầu năm nay, các quan chức chính phủ đã thể hiện quyết tâm thúc đẩy đất nước trở thành thị trường phát triển ứng dụng giải trí nóng nhất khu vực.

Theo Bloomberg, hiện Việt Nam coi game mobile là một tài sản xuất khẩu và là một phần quan trọng trong lĩnh vực công nghệ mới nổi của đất nước. Sự thay đổi này cũng là sự thừa nhận về tiềm năng kinh tế của ngành: thị trường trò chơi di động toàn cầu ước tính sẽ vượt quá 300 tỷ USD vào năm tới, với tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 7% trong những năm tới.

Tiềm năng lớn của Việt Nam trên thị trường game

Theo data.ai, Việt Nam nằm trong số 5 quốc gia hàng đầu thế giới về lĩnh vực sản xuất game mobile tính theo lượt tải xuống trong nửa đầu năm 2023. Sự trỗi dậy của ngành công nghiệp trò chơi điện tử không phải là điều quá ngạc nhiên đối với quốc gia có tỷ lệ sử dụng smartphone thuộc hàng cao nhất châu Á và có khoảng một nửa dân số dưới 30 tuổi.

Ngành công nghiệp game tại Việt Nam đang được dẫn dắt bởi đội ngũ ngày càng đông các nhà phát triển trò chơi và các công ty khởi nghiệp, bao gồm công ty game Amanotes nổi tiếng với các trò chơi âm nhạc trên thiết bị di động và nhà phát hành Falcon Squad OneSoft; Topebox; hay Good Story Time. 

Sự gia tăng của đội ngũ phát triển game trong nước cũng phản ánh thành công của Việt Nam trong việc củng cố hệ thống giáo dục. Học sinh Việt Nam thường xuyên vượt trội so với học sinh ở Mỹ và các nước OECD khác về điểm thi trong chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA). Giáo dục Việt Nam cũng đặc biệt quan tâm đến các môn kỹ thuật và công nghệ. Các chương trình đào tạo viết mã cho trẻ em ngày càng phổ biến, trong khi đó, các trường đại học đưa việc phát triển trò chơi vào chương trình giảng dạy.

Khôi Nguyên, người sáng lập Good Story Time, một công ty khởi nghiệp tạo ra các công cụ để phát triển trò chơi điện tử, cho biết: “Tại thành phố Hồ Chí Minh, mọi người có tinh thần "dám nghĩ dám làm" như ở Thung lũng Silicon. Các tài năng kỹ thuật ở đây khá xuất sắc". Anh Khôi chuyển về Việt Nam từ Bay Area sau khi làm kỹ sư trưởng cho Oculus VR, được mua lại bởi Meta Platforms vào năm 2014.

Nhà phát triển game Việt Nam tiêu biểu

Ông Thái Thanh Liêm, giám đốc điều hành của nhà phát hành trò chơi Topebox, nhớ lại sự phấn khích của những ngày đầu cách đây 10 năm. Ông cùng những người bạn của mình, những người sau này trở thành đồng sáng lập công ty, đã làm việc không mệt mỏi để tạo ra các ứng dụng trò chơi miễn phí mà sau này được tải xuống từ Singapore đến San Francisco.

"Chúng tôi đã ăn, ngủ và làm việc cùng nhau trên gác xép", ông nói, nhớ lại những đêm co ro bên chiếc laptop trên căn gác mái nhỏ.

Trò chơi đầu tiên của nhóm đã đạt nửa triệu lượt tải xuống và 1 triệu USD doanh thu toàn cầu trong vòng một năm. Những trò chơi tiếp theo ngày càng được đón nhận tích cực. Đặc biệt, game Sky Dancer đã được công ty mẹ của TikTok là ByteDance phát hành tại Trung Quốc và có ít nhất 50 triệu lượt tải xuống.

Thời điểm hiện tại, các nhà phát triển game trên khắp dải đất hình chữ S đang không ngừng cạnh tranh để tạo ra các trò chơi nổi tiếng toàn cầu. Năm ngoái, game Magic Tiles 3 của hãng Amanotes nằm trong danh sách 20 trò chơi di động hàng đầu về lượt tải xuống toàn cầu, theo Sensor Tower Inc. Amanotes cho biết trò chơi đã đạt hơn một tỷ lượt tải xuống kể từ khi phát hành vào năm 2017.

Ngoài ra, OneSoft năm ngoái cũng là nhà phát hành trò chơi di động lớn thứ tư thế giới về số lượt tải xuống từ App Store và Google Play, theo data.ai. Trong khi đó, Zego Studio xếp thứ 9 trong số các công ty phát triển ứng dụng và trò chơi di động trên toàn thế giới về số lượt tải xuống trong quý IV năm ngoái, theo Sensor Tower.

Anh Võ Tuấn Bình (Bill Võ), đồng sáng lập và giám đốc điều hành của Amanotes, cho biết mặc dù trò chơi của công ty có hơn ba tỷ lượt tải xuống, nhưng nhiều người dùng không biết hoặc không quan tâm công ty thuộc quốc gia nào.

"Mọi người không biết Amanotes là một công ty Việt Nam", anh nói. "Chúng tôi đang định vị mình là một công ty toàn cầu".

Amanotes được biết đến nhiều nhất với các trò chơi âm nhạc Magic Tiles 3 và Tiles Hop. Game có 100 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, hầu hết là ở Mỹ. Amanotes đang thảo luận với các nhà đầu tư tiềm năng, bao gồm các công ty cổ phần tư nhân và các nhà đầu tư mạo hiểm, vì công ty muốn mở rộng quy mô kinh doanh của mình, anh Bình cho biết.

Những thách thức ngành game Việt phải đối mặt

Tuy nhiên, các nhà phát triển Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng tăng trên thị trường trò chơi toàn cầu khi các chính phủ áp dụng các quy định thu thập dữ liệu chặt chẽ hơn. Những thay đổi này buộc các công ty trò chơi phải dành nguồn lực để tương tác trực tiếp với người chơi và khuyến khích họ cung cấp thông tin tình nguyện để nhà phát triển có thể tùy chỉnh trò chơi. 

Ông Kelly Wong, Phó Tổng Giám đốc Vận hành tại VNG cho biết điều này làm tăng thêm chi phí cho các công ty lớn và gây trở ngại cho các công ty khởi nghiệp nhỏ hơn. "Mô hình Flappy Bird sẽ không tồn tại nữa", ông nói.

Hầu hết các trò chơi phổ biến của Việt Nam là trò chơi miễn phí có giao diện đơn giản. Mặc dù một số công ty thành công như Amanotes cũng cung cấp dịch vụ đăng ký và những công ty khác có thể sẽ thử điều chỉnh trò chơi của họ cho bảng điều khiển, nhưng những thay đổi như vậy sẽ gây khó khăn cho nhiều người. Ông Wong cho biết việc phát triển trò chơi cho các hệ máy console như PlayStation và Xbox sẽ cần vài năm và hơn 100 triệu USD đầu tư.

Tuy nhiên, các nhà phát triển Việt Nam đang ngày càng tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm. Chi phí sản xuất trò chơi điện tử kinh phí lớn cũng có thể giảm nhờ công nghệ mới, giúp tạo ra các trò chơi phức tạp hơn, ông Bình Trần - đồng sáng lập Ascend Vietnam Ventures, có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết.

Chính phủ Việt Nam cũng đã có các động thái hỗ trợ tăng trưởng cho ngành game, chẳng hạn như việc tạm dừng đánh thuế các dịch vụ trò chơi trực tuyến để hỗ trợ các công ty game trong nước.

Bên cạnh đó, sự gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc cũng có thể mang lại lợi thế cho các nhà phát triển game Việt khi các nhà phát hành tìm kiếm các nhà phát triển bên ngoài Trung Quốc cho các dự án phức tạp hơn, theo ông Samuel Stevenin, giám đốc điều hành bộ phận nghệ thuật của công ty phát triển trò chơi Virtuos Ltd.

"Bối cảnh này giúp ngành game Việt Nam — và toàn bộ Đông Nam Á — trở nên hấp dẫn hơn", ông cho biết.